แม้จะมีความพยายามหาทฤษฎีเพื่อหาว่าไวรัสที่เป็นต้นเหตุโควิด-19 มาจาก ค้างคาว หรือตลาดค้าสัตว์ป่าที่เมืองอู่ฮั่น แต่ก็ยังไม่มีหลักฐานที่เป็นรูปธรรมว่าไวรัสนี้มาจากไหน
ทฤษฎีหนึ่งที่นักวิทยาศาสตร์กำลังศึกษาอยู่คือสายพันธุ์ของไวรัสโคโรนา ซึ่งคล้ายกับไวรัส SARS-CoV ที่แพร่กระจายในระดับเล็กกว่าเมื่อช่วงทศวรรษ 2000 ว่าเป็นส่วนผสมของเชื้อหลายชนิด
ล่าสุด อเล็กซานเดรีย ฮัซซานิน นักวิจัยจากพิพิธภัณฑ์แห่งชาติว่าด้วยประวัติศาสตร์ธรรมชาติ (MNHN) ของฝรั่งเศส ซึ่งวิเคราะห์พันธุกรรมของไวรัสระบุว่า โคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ 2019 อาจเป็น ‘ไคมีร่า’ ที่เป็นส่วนผสมของไวรัสจากตัวนิ่มและค้างคาว
ก่อนหน้านี้นักวิจัยจีนได้วิเคราะห์พันธุกรรมของ SARS-CoV-2 แล้วพบว่าอยู่ในกลุ่ม Betacoronavirusใกล้เคียงกับ SARS-CoV ซึ่งเป็นสาเหตุของการระบาดของปอดอักเสบในมณฑลกวางตุ้งของจีนเมื่อปี 2002 และอีก 29 ประเทศในปี 2003 ค้างคาวในตระกูล Rhinolophus เป็นแหล่งกักเก็บไวรัสและอีเห็นอาจจะเป็นตัวกลางระหว่างค้างคาวและมนุษย์
จากนั้น Betacoronavirus ซึ่งอยู่ในค้างค้าวก็พบได้ในมนุษย์ด้วย เช่น ในอีกสายพันธุ์หนึ่งของมันที่ชื่อ RaTG13 ซึ่งมาจากค้างคาวมงกุฏเทาแดงมีความคล้ายกับพันธุกรรมของ SARS-CoV-2 ถึง 96% นี่อาจหมายความว่าค้างคาวสายพันธุ์นี้เป็นแหล่งกักเก็บไวรัส SARS-CoV และ SARS-CoV-2
งานศึกษาเมื่อเร็วๆ นี้ที่วิเคราะห์ทางพันธุกรรมโดยนักวิจัยจีนพบว่า ไวรัส SARS-CoV-2 ที่พบในตัวนิ่มมาเลเซียมีความคล้ายคลึงทางพันธุกรรมของโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ 2019 อยู่ 90% ซึ่งนักวิจัยชี้ว่า มันไม่ใช่ต้นเหตุของการระบาดของโรคโควิด-19 อย่างไรก็ตาม ไวรัสโคโรนาจากตัวนิ่มมีความคล้าย 99% กับส่วนหนึ่งของโปรตีน S ซึ่งตอบสนองต่อกรดอะมิโนที่เกี่ยวข้องกับตัวรับเอนไซม์ ACE ที่เชื่อมกับส่วนที่ให้ไวรัสเข้าไปในในร่างกายมนุษย์ได้
ขณะที่ไวรัสสายพันธุ์ RaTG13 จากค้างคาวมีความคล้ายน้อยกว่าอยู่ที่ 77% ข้อมูลนี้แปลว่าไวรัสโคโรนาจากตัวนิ่มสามารถเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้ แต่ไวรัสจากค้างคาวเข้าไม่ได้ แต่เป็นแหล่งกักเก็บไวรัส (reservoir) SARS-CoV และ SARS-CoV-2
จากการวิเคราะห์เปรียบเทียบ ฮัซซานิน ชี้ว่า ไวรัส SARS-CoV-2 มาจากการผสมระหว่างไวรัส 2 แบบที่แตกต่างกันที่เรียกว่า ’ไคมีร่า’ ตัวหนึ่งใกล้เคียงกับ RaTG13 จากค้างคาว ส่วนอีกตัวหนึ่งใกล้เคียงกับไวรัสที่มาจากตัวนิ่ม โดยไวรัสทั้งสองชนิดนี้ต้องทำให้อวัยวะเดียวกันติดเชื้อพร้อมกัน
ฮัซซานินระบุว่า ยังมีอีก 2 คำถามที่ยังไม่มีคำตอบ อวัยวะใดที่มีการผสมกันเกิดขึ้น ในค้างคาว ตัวนิ่มหรือสัตว์ชนิดอื่น และการผสมกันนี้เกิดขึ้นภายใต้สภาพแวดล้อมแบบไหน
ที่มา:
Tags: ซาร์ส, โคโรนาไวรัส, โควิด-19, ค้างคาว, ตัวนิ่ม
