COVAX หรือ COVID-19 Vaccines Global Access Facility คือโครงการริเริ่มระดับโลกที่มีประเทศร่วมกว่า 171 ประเทศมีเป้าหมายในการแจกจ่ายวัคซีนโควิด-19 ร่วม 2 พันล้านโดส ภายในปลายปีหน้าอย่างเท่าเทียมทั้งประเทศร่ำรวยและยากจน โดยเฉพาะกลุ่มที่เสี่ยงที่สุด เช่น แพทย์และพยาบาล รวมถึงเจ้าหน้าที่ที่ทำงานในสถานดูแลผู้สูงอายุ แนวร่วมดังกล่าวยังต้องการป้องกันปัญหา ‘วัคซีนชาตินิยม (Vaccines Nationalism)’ กล่าวคือการกว้านซื้อหรือกักตุนวัคซีนให้พลเมืองของตนเองก่อนโดยไม่สนใจว่าประเทศอื่นจะเป็นอย่างไร

โครงการริเริ่มดังกล่าวมี 3 องค์กรเป็นแกนหลักคือองค์การอนามัยโลก (World Health Organization) พันธมิตรวัคซีนกาวี (Gavi, the Vaccine Alliance) และ กลุ่มแนวร่วมนวัตกรรมเพื่อเตรียมพร้อมรับมือโรคระบาด (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) ซึ่งประเทศมหาอำนาจอย่างสหรัฐอเมริกาปฏิเสธเข้าร่วมโครงการดังกล่าว สวนทางกับจีนที่ตัดสินใจประกาศเข้าร่วมอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 9 ตุลาคมที่ผ่านมา

หัว ชุนหยิง (Hua Chunying) โฆษกกระทรวงการต่างประเทศของจีนแถลงว่า “จีนตัดสินใจเข้าร่วมเพื่อให้มั่นใจว่าจะมีการจัดสรรวัคซีนอย่างเท่าเทียมโดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา รวมทั้งหวังว่าประเทศอื่นๆ ที่มีศักยภาพจะเข้าร่วมและสนับสนุน COVAX” นอกจากนี้ เธอยังโพสต์ข้อความในทวิตเตอร์กึ่งเหน็บสหรัฐฯ ที่ตัดสินใจไม่เข้าร่วม COVAX โดยระบุว่า “ถึงแม้ประเทศจีนจะเป็นแนวหน้าของโลก โดยมีการวิจัยและพัฒนาวัคซีนหลายตัวที่ก้าวหน้าไปมาก อีกทั้งยังมีกำลังการผลิตที่เหลือเฟือ แต่เราก็ยังตัดสินใจเข้าร่วม COVAX”

คำกล่าวของเธอไม่เกินจริงนั้น เพราะประเทศจีนมีวัคซีน 4 ชนิดที่ได้รับอนุมัติให้ทดลองระยะที่ 3 ในต่างประเทศ โดยหน่วยงานด้านสาธารณสุขในจีนคาดว่าวัคซีนจะพร้อมเข้าสู่กระบวนการผลิตเชิงพาณิชย์ในเดือนพฤศจิกายนหรือธันวาคมนี้ ส่วนการเข้าร่วม COVAX ของจีนก็ไม่ต่างจากการซื้อประกันให้จีนสามารถเข้าถึงวัคซีนจากแหล่งอื่นที่พัฒนาได้สำเร็จก่อน 

นอกจากนี้ การตัดสินใจดังกล่าวอาจช่วยกู้ภาพลักษณ์ของจีนที่ดิ่งลงเหวบนเวทีโลก รายงานล่าสุดของศูนย์วิจัยพิว (Pew Research Center) ช่วงต้นเดือนตุลาคมยังพบว่าจำนวนประชาชนที่มองรัฐบาลจีนในแง่ลบสูงเป็นประวัติการณ์ในสหรัฐอเมริกาและอีกหลายประเทศทั่วโลก ซึ่งจีนโดนวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากการพยายามปิดบังการระบาดของโควิด-19 ในอู่ฮั่น รวมถึงการตัดสินใจควบคุมการระบาดในช่วงต้นที่ยังไม่เด็ดขาดพอ ทำให้เชื้อไวรัสแพร่กระจายไปทั่วโลกซึ่งปัจจุบันมีผู้เสียชีวิตนับล้านคน

ที่มา: 

https://ca.reuters.com/article/idINKBN26U02M

https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-10-09/china-joins-who-s-global-coronavirus-vaccine-program

https://www.theguardian.com/world/2020/oct/09/covax-vaccine-global-effort-gets-chinas-support

https://www.theguardian.com/global-development/2020/sep/21/landmark-moment-156-countries-agree-to-covid-vaccine-allocation-deal

ภาพ REUTERS/Thomas Peter