รุ่นแม่ฉันอาจจะรู้จักเจน ฟอนด้า จากวิดีโอสอนเต้นแอโรบิกตอนเช้าๆ หรือหนังเรื่อง Klute ในปี 1971 และ Coming Home ในปี 1978 ซึ่งเธอคว้าออสการ์มาครองได้ทั้งสองตัว
สำหรับรุ่นฉันรู้จักเธอจากหนังเรื่อง Monster In Law ที่เล่นกับเจนนิเฟอร์ โลเปซ ส่วนเด็กวัยรุ่นรุ่นนี้ก็คงรู้จักเธอจากซีรีส์ Grace and Frankie ทางเน็ตฟลิกซ์ อ้อ…และล่าสุด ก็ในฐานะนักแสดงวัย 81 ปีที่ถูกจับหลายครั้งหลายคราจากการไปประท้วงเรื่องโลกร้อนหน้าตึก The Capitol อาคารรัฐสภาในวอชิงตันดีซี ซึ่งเธอบอกว่าเธอวางแผนจะไปประท้วงที่นั่นทุกวันศุกร์เพื่อให้ถูกจับทุกวันศุกร์ จับได้จับไป แต่เธอก็จะประท้วงต่อไป
จะว่าไปนี่ไม่ใช่ครั้งแรกในการทำกิจกรรมทางการเมืองของป้าเจน เพราะเมื่อครั้งที่ป้ายังสาวๆ ป้าก็เปรี้ยวอย่าบอกใคร ด้วยการร่วมกิจกรรมต่อต้าน ‘สงครามเวียดนาม’ ในปี 1970 เธอร่วมมือกับนักศึกษาที่มีแนวคิดแบบเดียวกัน โดยเตรียมการจัดทำใบปลิวต่อต้านสงครามและจะนำไปแจกให้กับเหล่าทหารในฟอร์ต มีด รัฐแมรี่แลนด์ แต่เธอก็ถูกจับเสียก่อน
เพราะฉะนั้นการถูกจับจากการประท้วงเรื่องโลกร้อนในครั้งนี้ ถือเป็นเรื่องจิ๊บจ๊อยสำหรับเธอ
เธอหายหน้าจากวงการฮอลลีวู้ดและทำกิจกรรมทางสังคมอย่างจริงจัง ทั้งการเข้าร่วมเดินขบวนประท้วง Black Panthers (ไม่เกี่ยวอะไรกับหนัง Black Panthers นะคะ) เพื่อเรียกร้องสิทธิของชาวอินเดียนแดง
จากนั้นในปี 1972 เธอมีโอกาสเดินทางไปยังฮานอย ประเทศเวียดนาม เพื่อดูว่าสงครามก่อให้เกิดอะไรบ้าง จากเหตุการณ์นี้เองที่ทำให้เธอได้รับการวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากชาวอเมริกัน โดยเฉพาะภาพถ่ายที่เธอนั่งทับปืนกลที่ถูกถ่ายมาแล้วเผยแพร่ อันเป็นชนวนเหตุให้เธอถูกก่นด่าว่าไม่เคารพทหารกล้าอเมริกันชนที่เสียชีวิตในสงครามเวียดนามกว่า 58,000 นาย
แม้ภายหลังเธอจะออกมาแสดงความเสียใจและกล่าวคำขอโทษ แต่ภาพนั้นก็ยังคงตามหลอกหลอนเธอมาจนถึงทุกวันนี้ พร้อมด้วยชื่อเรียกใหม่ที่ขนานนามเธอว่า เจน ฮานอย (Jane Hanoi) และหลังกลับมาจากเวียดนามเธอก็ให้สัมภาษณ์สื่ออย่างจริงจังถึงความโหดร้ายของสงครามเวียดนาม จนทางการออกมาบอกว่า “ใครก็ได้ตัดลิ้นยัยคนนี้ที”
แต่ถึงอย่างนั้นจุดยืนในการต่อต้านสงครามของเธอก็ยังไม่เปลี่ยนแปลง
ในวัย 81 ปี เรายังเห็นผลงานการแสดงของเธออย่างสม่ำเสมอ เช่นเดียวกันกับการก้าวมาทำกิจกรรมทางสังคมอีกครั้งในแคมเปญเรื่องโลกร้อนจนถูกจับกุมตัวไปแล้วสองครั้ง ซึ่งเป็นข่าวใหญ่ และได้รับความสนใจจากสื่อมวลชนในสหรัฐอเมริกาเป็นอย่างมาก เจนบอกว่าเธอได้แรงบันดาลใจมาจากเกรตา ธันเบิร์ก
“นี่มันเป็นเรื่องวิกฤติ เราต้องร่วมมือกัน ดังนั้นฉันจึงตัดสินใจใช้ความดังของฉันเพื่อพยายามทำให้ทุกคนรู้สึกว่านี่เป็นเรื่องเร่งด่วน ฉันย้ายไปวอชิงตัน เพื่อทำการประท้วงเรื่องนี้โดยเฉพาะ และเตรียมการประท้วงเพื่อให้ถูกจับกุมทุกวันศุกร์” เจนกล่าวในการสัมภาษณ์กับ CNN
เธอเรียกการประท้วงหน้าตึก The Capitol ทุกวันศุกร์ของเธอว่า ‘Fire Drill Fridays’ ซึ่งได้แรงบันดาลใจมาจากการที่เกรตา ธันเบิร์ก โดดเรียนไปนั่งประท้วงทุกวันศุกร์ โดยเธอร่วมมือกับองค์กรอย่าง Greenpeace, Friends of the Earth และ Oil Change International ในการจัดประท้วงเล็กๆ ทุกวันศุกร์หน้าตึก The Capitol เธอถูกจับครั้งแรกในวันที่ 11 ตุลาคม และครั้งที่สองในวันที่ 18 ตุลาคม พร้อมเพื่อนนักแสดงแซม วอเตอร์สัน (ซึ่งเพิ่งมาร่วมประท้วงและถูกจับครั้งแรก) และผู้ร่วมประท้วงอีก 15 คน
“สิ่งที่เจ็บปวดที่สุด ไม่ใช่การถูกจับในวัย 81 ปี แต่เป็นเพราะถูกจับด้วยสายรัดข้อมือที่ทำจากพลาสติกสีขาว แทนที่จะเป็นกุญแจมือโลหะ” เจนกล่าว
ในปี 2016 เจนเคยเข้าร่วมประท้วงเรื่องท่อก๊าซในนอร์ธ ดาโกตา เธอทำการประท้วงทั้งที่ลอสแองเจลิส แวนคูเวอร์ และซีแอตเทิล เธอใช้ชีวิตด้วยรถพลังงานไฟฟ้า ปฏิเสธที่จะนั่งเครื่องบินถ้าไม่จำเป็นจริงๆ เพราะนั่นเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ก่อให้เกิดรอยเท้าคาร์บอน (อันเป็นชนวนเหตุให้เธอทะเลาะกับลิลี ทอมลิน นักแสดงคู่กับเธอในเรื่อง Grace and Frankie ที่รีเควสต์การนั่งเครื่องบินเสมอ)
บ้านของเธอที่แคลิฟอร์เนียใช้พลังงานแสงอาทิตย์ เธองดใช้พลาสติกและไม่กินเนื้อแดง นอกจากเกรตา ธันเบิร์กแล้ว สิ่งที่ทำให้เธอลุกขึ้นมาใช้มาตรการการประท้วงในครั้งนี้ก็คือการได้อ่านหนังสือของนักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบล โจเซฟ สติกลิตซ์ เรื่อง ‘People, Power, and Profits: Progressive Capitalism for an Age of Discontent’ และหนังสือเรื่อง ‘On Fire: The (Burning) Case for a Green New Deal.’ ของนาโอมิ ไคลน์
“ฉันแก่แล้ว ฉันไม่มีอะไรจะเสีย”
เจน เรียกร้องให้บริษัทผลิตพลังงานฟอสซิลทั้งหลายออกมาแสดงความรับผิดชอบ ซึ่งการดำเนินงานของบริษัทเหล่านี้คือหนึ่งในสาเหตุหลักของการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน นอกจากนี้ยังเรียกร้องให้เกิดนโยบายพร้อมงบประมาณในการแก้ปัญหาวิกฤติการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ การทำการเกษตรอย่างยั่งยืน การปกป้องและฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ และสิ่งที่ทำให้เธอต้องออกมา ‘ประท้วง’ ซึ่งดูเหมือนเป็นกิจกรรมที่เต็มไปด้วยความก้าวร้าวรุนแรงนี้ก็เพราะเธอบอกว่าเราเหลือเวลาอีกไม่มาก หากไม่รีบทำในตอนนี้
“มันเป็นเรื่องเร่งด่วน แต่เหมือนทุกคนทำอย่างกับมันไม่เร่งด่วน เพราะฉะนั้นฉันจึงต้องทำให้ทุกคนรู้สึกว่ามันเร่งด่วน”
ในวันที่ 21 ธันวามคมนี้ แม้จะตรงกับวันเสาร์ ไม่ใช่วันศุกร์ แต่จะเป็นวันที่เจน ฟอนด้ามีอายุ 82 ปี และเธอจะจัดการประท้วงใหญ่เพื่อเป็นของขวัญวันครบรอบวันเกิด 82 ปีของเธอ และเธอกล่าวว่า “ฉันพร้อมจะถูกจับอีกครั้งในวัย 82 ปี”
อ้างอิง :
https://www.latimes.com/entertainment-arts/story/2019-10-11/jane-fonda-arrested-washington-dc
ภาพ : Sarah Sibiger/REUTERS
Tags: สภาวะโลกร้อน, เกรตา ธันเบิร์ก, ปรากฏการณ์เรือนกระจก, เจน ฟอนด้า, พลังงานฟอสซิล
