เมื่อวานนี้ (10 กรกฎาคม 2023) เรดิโอฟรีเอเชีย (Radio Free Asia) รายงานความเคลื่อนไหวมารดาของ โธล ซัมนัง (Thol Samnang) นักกิจกรรมและสมาชิกพรรคแสงเทียนแห่งกัมพูชา (Candlelight Party) หลังถูกตำรวจนอกเครื่องแบบ ควบคุมตัวระหว่างเดินทางไปสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (Office of the United Nations High Commissioner for Refugees: UNHCR) ช่วงเช้ามืดของวันศุกร์ที่ 7 กรกฎาคมที่ผ่านมา
แจต ลัก (Chaet Lak) มารดาของนักกิจกรรมพรรคแสงเทียน วิงวอนทางการไทยไม่ให้ส่งตัวลูกชายของเธอกลับมายังกัมพูชา เพราะเขาอาจต้องเผชิญกับการประหัตประหารจาก ฮุน เซน (Hun Sen) นายกรัฐมนตรีกัมพูชา และพรรคพวกที่พยายามกวาดล้างฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง
“ฉันกลัวว่าเจ้าหน้าที่ไทยจะส่งเขากลับกัมพูชาเพื่อลงโทษ (…) ฉันอยากให้องค์กรสิทธิมนุษยชนช่วยไม่ให้เขาถูกเนรเทศออกจากไทย” เธอแสดงความในใจกับเบนาร์นิวส์ (Benar News) หนึ่งในสำนักข่าวของเครือเรดิโอฟรีเอเชีย
โธล ซัมนัง กลายเป็นนักโทษทางการเมือง หลังวิจารณ์ฮุน เซน และพรรคประชาชนกัมพูชา (Cambodian People’s Party: CPP) ในเฟซบุ๊กหลายสัปดาห์ก่อน หนึ่งในโพสต์ที่เป็นประเด็น คือการโพสต์รูปภาพผู้สนับสนุนพรรคประชาชนกัมพูชา พร้อมกากบาทที่ใบหน้าและมีถ้อยคำหยาบคาย
เขาหลบหนีออกจากกัมพูชาในวันที่ 4 กรกฎาคม 2023 หลังตำรวจและรัฐบาลพยายามตามล่าเพื่อคุมขังโดยไม่มีหมายค้น
แทนที่จะปลอดภัยตามหลักสิทธิมนุษยชนสากล และหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับประเทศ (Non-Refoulement) ตำรวจนอกเครื่องแบบหลายรายกลับควบคุมตัวและลากตัว โธล ซัมนัง ขึ้นรถจักรยานยนต์ ระหว่างที่เขาและผู้ลี้ภัยอีก 2 คน กำลังเดินทางออกจากที่พักบริเวณอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิเพื่อเดินทางไป UNHCR
ขณะเดียวกัน ฮิวแมนไรต์วอตช์ (Human Right Watch) เรียกร้องให้ทางการไทยและ UNHCR คุ้มครองความปลอดภัยของอดีตสมาชิกพรรคแสงเทียน
“นี่เป็นเรื่องเร่งด่วนที่ UNHCR ต้องเข้าถึง โธล ซัมนัง เพื่อให้เขาอธิบายความหวาดกลัวอย่างจริงจังถึงการประหัตประหาร หากต้องกลับสู่กัมพูชา รวมถึงมอบสถานะการคุ้มครองผู้ลี้ภัย
“เป็นเรื่องชัดเจนว่า ผู้นำพรรคประชาชนกัมพูชาและผู้มีอำนาจอื่นๆ กำลังเพิ่มมาตรการจริงจังต่อผู้ที่วิจารณ์นโยบายของรัฐบาล หรือตั้งคำถามต่อการเลือกตั้งที่กำลังจะถึง (วันที่ 23 กรกฎาคม 2023) ซึ่งฮิวแมนไรต์วอตช์เชื่อว่า ไม่มีกติกาที่เสรีและเที่ยงธรรม
“ไทยควรปฏิเสธคำขอการส่งตัวผู้ร้ายข้ามแดนของพนมเปญ หลังพวกเขาหวังจะทำร้ายนักกิจกรรมของพรรคการเมืองฝ่ายตรงข้าม” ฟิล โรเบิร์ตสัน (Phil Robertson) ผู้อำนวยการฮิวแมนไรต์วอตช์สาขาเอเชีย กล่าวกับเบนาร์นิวส์ หลังประเทศไทยมักตกเป็นประเด็นละเมิดสิทธิมนุษยชน เพราะส่งผู้ร้ายกลับข้ามแดนสู่ประเทศเพื่อนบ้านหลายครั้ง
ปัจจุบัน มีรายงานจากเจ้าหน้าที่ NGO ด้านสิทธิมนุษยชนว่า โธล ซัมนัง ถูกควบคุมตัวที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองสวนพลู ซึ่งมีความพยายามช่วยเหลืออย่างเต็มที่ไม่ให้เขาถูกส่งกลับกัมพูชา
“เราได้รับการยืนยันจากเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองว่า จะไม่มีการเนรเทศเขาออกนอกประเทศ ทนายความของเรากำลังดำเนินการเพื่อให้เขาได้รับการคุ้มครองผ่าน UNHCR หรือรัฐบาลไทย” เธอรายงานสถานการณ์ปัจจุบันของ โธล ซัมนัง พร้อมยืนยันว่า ทางการไทยไม่สามารถส่งตัวนักโทษการเมืองกลับสู่ประเทศเพื่อเผชิญอันตรายได้ เนื่องจากหลักการไม่ส่งผู้ลี้ภัยกลับประเทศตามกฎหมายระหว่างประเทศ และพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้สูญหายที่มีผลบังคับใช้แล้ว
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เป็นที่รู้กันว่า ฮุน เซน เป็นหนึ่งในผู้นำเผด็จการที่ขึ้นชื่อเรื่องการปราบปรามฝ่ายตรงข้ามมากที่สุด เขากวาดล้างศัตรูทางการเมืองถึง 16 ล้านคน ภายในระยะเวลาครองอำนาจ 40 ปี ไม่ว่าจะการคุมขัง เนรเทศออกจากประเทศ ปิดปากสื่อมวลชน รวมถึงวิธีการอันเป็นที่นิยมของผู้นำเผด็จการในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คือยุบพรรคการเมือง
ทั้งนี้ โธล ซัมนัง ไม่ใช่ผู้ลี้ภัยทางการเมืองคนแรกที่ถูกคุมตัวเพื่อส่งกลับประเทศจากทางการไทย เพราะยังมีนักกิจกรรมมากมาย ไม่ว่าจะเป็น คูคำ แก้วมะนีวง (Khoukham Keomanivong) นักกิจกรรมชาวลาว หรือสองนักกิจกรรมนิรนามชาวกัมพูชา รวมถึงผู้คนที่ไม่ได้เป็นข่าวอีกจำนวนมาก ที่กลายเป็นเหยื่อของการกระทำเช่นนี้
อ้างอิง
https://www.rfa.org/english/news/cambodia/candlelight-arrest-bangkok-07102023124030.html
https://twitter.com/ThaiEnquirer/status/1677605184497934337
Tags: UNHCR, ผู้ลี้ภัย, กัมพูชา, พรรคประชาชนกัมพูชา, ฮุน เซน, การอุ้มหาย, Human Right Watch, พรรคแสงเทียน
