ญี่ปุ่นเตรียมเข้าร่วมประชุม ‘นาโต’ เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์

ฟูมิโอะ คิชิดะ (Fumio Kishida) นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนปัจจุบัน ระบุว่า ญี่ปุ่นมีแผนเข้าร่วมประชุมผู้นำนาโต (NATO Summit) ที่กำลังจะจัดขึ้นที่กรุงมาดริด ประเทศสเปน ในวันที่ 28-30 มิถุนายน 2022 ในงานแถลงข่าวเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2022 ที่ผ่านมา

การเข้าร่วมครั้งนี้ ถือเป็นก้าวสำคัญของความสัมพันธ์ระหว่างองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ หรือนาโต กับประเทศญี่ปุ่น เพราะคิชิดะจะเป็นผู้นำญี่ปุ่นคนแรกในประวัติศาสตร์ ที่ได้เข้าร่วมการประชุมผู้นำนาโต นับตั้งแต่องค์การได้ก่อตั้งขึ้นในปี 1949

“ผมอยากแสดงจุดยืนว่า การใช้ความรุนแรงเพื่อเปลี่ยนแปลงสถานภาพปัจจุบัน (Status Quo) คือสิ่งที่สังคมโลกไม่ให้การยอมรับ และผมเชื่อว่าความมั่นคงของภูมิภาคยุโรป กับอินโด-แปซิฟิก คือสิ่งที่แยกจากกันไม่ได้” คิชิดะกล่าว

คิชิดะอธิบายว่า ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างญี่ปุ่นกับรัสเซียนั้นเปลี่ยนไป หลังจากรัสเซียเริ่มทำการรุกรานยูเครนในเดือนกุมภาพันธ์ และให้คำมั่นว่าญี่ปุ่นจะทำทุกอย่างเพื่อให้การสนับสนุนยูเครนและประเทศอื่นๆ

นี่ไม่ใช่ครั้งแรก ที่คิชิดะแสดงความเป็นห่วงเรื่องความเชื่อมโยงกันระหว่างความขัดแย้งทางการเมืองของสองซีกโลก ในการประชุม IISS Asia Security Summit หรือ Shangri-La Dialogue (SLD) เมื่อช่วงต้นเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา คิชิดะเคยกล่าวสุนทรพจน์ไว้ว่า “ผมรู้สึกได้ว่าเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นในยูเครน สามารถเกิดขึ้นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกได้ทุกเมื่อ”

โดยนอกจากคิชิดะแล้ว ยุน ซอกยอล (Yoon Suk-yeol) ประธานาธิบดีเกาหลีใต้คนปัจจุบัน ก็มีแผนเข้าร่วมประชุมผู้นำนาโต และกลายเป็นผู้นำคนแรกของประเทศที่ได้เข้าร่วมประชุมดังกล่าวเช่นกัน

ทั้งนี้ องค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ หรือนาโต คือองค์การระหว่างประเทศ ที่ถูกตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 4 เมษายน 1949 โดยประเทศสำคัญอย่างสหรัฐอเมริกา แคนาดา อังกฤษ และฝรั่งเศส เพื่อสร้างระบบความมั่นคงร่วมกัน (Collective Security) สำหรับประเทศในแถบยุโรปและอเมริกาเหนือ รวมถึงเป็นเครื่องมือทางการทูตเพื่อใช้ต่อต้านการแพร่ขยายอิทธิพลด้วยกำลังทหารของสหภาพโซเวียต

ถึงแม้ว่า สหภาพโซเวียตจะล่มสลายไปเมื่อปี 1991 นาโตก็ยังคงถูกรักษาไว้เพื่อเป็นพื้นที่ให้ประเทศในโลกตะวันตกได้แสดงออกถึงความร่วมมือกันในด้านการเมือง การทูต และการทหาร อย่างไรก็ดี ประเทศสมาชิกที่เกี่ยวข้องมักมีที่ตั้งทางภูมิศาสตร์อยู่ในเขตแอตแลนติกเหนือทั้งสิ้น

ด้วยเหตุนี้ การเข้าร่วมประชุมผู้นำนาโตของประเทศญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ 2 ประเทศสำคัญที่ไม่ได้อยู่ในแถบแอตแลนติกเหนือ จึงอาจเป็นสัญญาณที่ชี้ถึงความเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของทั้งตัวองค์การนาโตเอง และระเบียบการเมืองโลกในปัจจุบัน ที่ตอนนี้กำลังถูกแบ่งออกเป็น 2 ฝ่าย ระหว่างโลกตะวันตกกับประเทศพันธมิตร และประเทศที่หวังจะขึ้นเป็นมหาอำนาจคนใหม่ของโลก อย่างจีนและรัสเซีย พร้อมกับชาติพันธมิตรของพวกเขาอย่างชัดเจน