วันนี้ (21 พฤษภาคม 2024) โจ ไบเดน (Joe Biden) ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ออกโรงประณามศาลอาญาระหว่างประเทศ (International Criminal Court: ICC) ชี้ การกระทำของอิสราเอลไม่เข้าข่าย ‘การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์’ หลัง คาริม ข่าน (Karim Khan) อัยการของ ICC ขออนุมัติออกหมายจับ เบนจามิน เนทันยาฮู (Benjamin Netanyahu) นายกรัฐมนตรีอิสราเอล
ก่อนหน้านี้ คาริม ข่าน อัยการประจำ ICC ร้องขออนุมัติหมายจับเนทันยาฮู, โยอาฟ แกลลันต์ (Yoav Gallant) รัฐมนตรีกระทรวงกลาโหมอิสราเอล รวมถึงกลุ่มผู้นำฮามาสระดับสูง ได้แก่ ยาห์ยา ซินวาร์ (Yahya Sinwa), โมฮัมเหม็ด เดฟ (Mohammed Deif) และอิสมาอิล ฮานิเยห์ (Ismail Haniyeh) โดยระบุว่า การกระทำของสองฝ่ายมีเหตุอันสมควรตามมูลฐานความผิด ‘อาชญากรรมสงคราม’ (War Crime) และ ‘อาชญากรรมต่อมวลมนุษยชาติ’ (Crime against Humanity)
ข้อมูลส่วนหนึ่งของหมายจับระบุว่า ไม่เพียงแต่เกิดเหตุการทำร้ายและเข่นฆ่าชาวปาเลสติเนียนโดยตรง แต่ทั้งสองฝ่ายใช้ความหิวโหยของผู้คนในกาซา (Gaza) เป็นเครื่องมือในสงคราม ขณะที่กลุ่มฮามาสจงใจก่ออาชญากรรมต่อชาวอิสราเอลในวันที่ 7 ตุลาคม 2023 เป็นเหตุทำให้มีผู้เสียชีวิต 1,139 คน รวมถึงมีตัวประกันอีก 250 ชีวิต
นอกจากนี้ ยังมีแนวโน้มเป็นไปได้ว่า ผู้นำทั้งสองฝ่ายอาจถูกฟ้องร้องเพิ่มเติมในฐานฆาตกรรม ทำลายล้างมนุษยชาติ (Extermination) จับผู้คนเป็นตัวประกัน ซ้อมทรมาน และฐานความผิดที่ละเมิดความเป็นมนุษย์อื่นๆ โดยการอนุมัติหมายจับทั้งหมดนี้ต้องผ่านการยินยอมจากคณะผู้พิพากษาของ ICC ภายในเดือนหน้า
การมุ่งเป้าไปยังเนทันยาฮูและแกลลันต์ นำไปสู่ความไม่พอใจของสหรัฐฯ ในฐานะพันธมิตรชาติสำคัญของอิสราเอล โดยไบเดนออกมาโจมตีเหตุการณ์ครั้งนี้ว่า เป็นเรื่อง ‘อุกอาจ’ และ ‘ลำเอียง’ อย่างชัดเจน เมื่อเทียบกับสิ่งที่ฮามาสต้องเผชิญ
“การขออนุมัติหมายจับของ ICC ต่อผู้นำอิสราเอลเป็นการกระทำอันอุกอาจ และผมขอชี้แจงอย่างชัดเจนว่า ไม่ว่าอัยการจะสื่อนัยสำคัญอย่างไร อิสราเอลและฮามาสไม่เท่าเทียมกันอย่างแน่นอน เราขอยืนข้างอิสราเอลเพื่อต่อต้านภัยความมั่นคง” ผู้นำสหรัฐฯ กล่าว ก่อนจะเน้นย้ำว่า เขาปฏิเสธหมายจับของ ICC และสนับสนุนอิสราเอลในทุกทาง เพื่อให้มั่นใจในการทำสงครามป้องกันตนเองกับฮามาสและศัตรู
ไบเดนยังระบุเพิ่มเติมว่า การกระทำของอิสราเอลไม่เข้าข่าย ‘การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์’ ก่อนจะแสดงความเสียใจต่อการสูญเสียพลเรือนในกาซา โดยรัฐบาลสหรัฐฯ กำลังทำงานอย่างหนักเพื่อรักษาเสถียรภาพของภูมิภาค และเสนอทางออกให้กับ 2 รัฐ ผ่านการเจรจาโดยตรง
ข้อคิดเห็นของไบเดนถูกตอกย้ำด้วยคำพูดของ แอนโทนี บลิงเคน (Antony Bliken) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ที่ระบุว่า สหรัฐฯ ขอปฏิเสธหมายจับของอิสราเอล โดยให้เหตุผลว่า ICC ไม่มีเขตอำนาจ (Jurisdiction) ในกิจการดังกล่าว นอกเหนือจากรัฐในภาคีที่ลงนามในสนธิสัญญาเท่านั้น และอิสราเอลมีระบบกฎหมายภายในที่สามารถแก้ไขปัญหาทั้งหมดได้
ด้านแอฟริกาใต้ ประเทศผู้นำการฟ้องร้องดังกล่าว แสดงความชื่นชมยินดีต่อสิ่งที่เกิดขึ้น โดย ไซริล รามาโซฟา (Cyril Ramaphosa) ประธานาธิบดีแอฟริกาใต้ ออกแถลงการณ์ว่า กฎหมายต้องถูกบังคับใช้อย่างเท่าเทียม เพื่อรักษาหลักนิติธรรมในโลกระหว่างประเทศ และค้ำประกันหลักความรับผิดของผู้กระทำ พร้อมปกป้องสิทธิของเหยื่อ ท่ามกลางข้อโต้แย้งจากเยอรมนีว่า การออกหมายฟ้องร้องให้ผู้นำอิสราเอลกับฮามาสพร้อมกัน เป็นความไม่เสมอภาคและเลือกปฏิบัติ
อย่างไรก็ตาม ท่าทีของสหรัฐฯ ต่ออิสราเอลในครั้งนี้ นับเป็นทิศทางบวกในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา หลังเกิดความตึงเครียดทางการทูตของสองประเทศ เมื่ออิสราเอลยืนกรานว่า จะบุกราฟาห์ (Rafah) พื้นที่ทางตอนใต้ของกาซา โดยอ้างว่าเป็นการถอนรากถอนโคนกลุ่มฮามาส ซึ่งกระทบต่อชาวปาเลสติเนียนนับล้านชีวิต ทั้งการอพยพ วิกฤตอาหารและน้ำ รวมถึงความปลอดภัยในสงคราม
เปิดประวัติ ‘คาริม ข่าน’ อัยการผู้ทรงอิทธิพลแห่ง ICC
ปัจจุบัน คาริม ข่าน อายุ 50 ปี เขามีเชื้อสายอังกฤษ-ปากีสถาน โดยเริ่มต้นวิชาชีพในวงการกฎหมาย หลังจบการศึกษาที่ King’s College London ก่อนจะทำงานเป็นทนายอาสาสมัครของกลุ่มมุสลิมอาห์มาดียา (Ahmadiyya) ที่เขาเป็นสมาชิก เพื่อช่วยเหลือจากการถูกกดขี่ของรัฐบาลปากีสถาน
ตลอดระยะเวลา 30 ปี ข่านเป็นทั้งทนายความให้กับคนทั่วไปและที่ปรึกษาทางกฎหมายของกษัตริย์ รวมถึงมีประสบการณ์หลากหลายในวงการกฎหมายอาญาระหว่างประเทศและสิทธิมนุษยชน ทั้งในการไต่สวนคดีฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในรวันดา ยูโกสลาเวีย และกัมพูชา จนได้รับการแต่งตั้งให้เป็นอัยการประจำ ICC ในปี 2021 หลังเอาชนะในการลงคะแนนเสียงลับได้สำเร็จ
บทบาทที่โดดเด่นของข่านในช่วงที่ผ่านมา คือการออกหมายจับ วลาดีมีร์ ปูติน (Vladimir Putin) ผู้นำรัสเซีย ในข้อหาผู้ก่ออาชญากรรมสงคราม จากการรุกล้ำยูเครนและเข่นฆ่าพลเมือง โดยเฉพาะเยาวชนและเด็ก นั่นทำให้ทางการรัสเซียขึ้นบัญชีดำเขาในเวลาต่อมา
อย่างไรก็ตาม ข่านได้รับเสียงวิจารณ์ถึงความเหมาะสมจากบางส่วน เพราะเขาเคยออกโรงปกป้อง ชาร์ลส์ เทย์เลอร์ (Charles Taylor) อดีตประธานาธิบดีลิเบีย ที่ถูกจับในข้อหาอาชญากรรมสงครามในศาลพิเศษที่เซียร์ราลีโอน (Sierra Leone)
อ้างอิง
https://www.theguardian.com/us-news/article/2024/may/20/biden-icc-warrant-netanyahu
Tags: สหรัฐอเมริกา, อิสราเอล, ปาเลสไตน์, ศาลอาญาระหว่างประเทศ, เบนยามิน เนทันยาฮู, สหรัฐฯ, โจ ไบเดน, Joe Biden, ไบเดน, ICC, ฮามาส, เนทันยาฮู
