แม้จากไปแต่โลกยังจารึก ‘มูลค่า’ และ ‘คุณประโยชน์’ ที่ เคลวิน คิปตัม ฝากไว้บนโลก

นับเป็นอีกหนึ่งความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ของวงการเจ้าลมกรด เมื่อ เคลวิน คิปตัม (Kelvin Kiptum) นักวิ่งมาราธอนเจ้าของสถิติโลกชาวเคนยา เสียชีวิตกะทันหันจากอุบัติเหตุทางรถยนต์ พร้อมกับ เจอร์เวส ฮากิซิมานา (Gervais Hakizimana) โค้ชคู่ใจ เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2024 เวลา 03.00 น. (ตามเวลาท้องถิ่นของเคนยา) ใกล้กับเมืองคัปทากัต (Kaptagat) ทางตะวันตกเฉียงใต้ของเคนยา

2 ชั่วโมง 35 วินาที คือตัวเลขที่นักกีฬาปอดเหล็กชาวเคนยาวัย 24 ปี จารึกไว้เมื่อเดือนตุลาคม 2023 ทำลายกำแพงสถิติเดิมของ เอลีอุด คิปโชเก (Eliud Kipchoge) รุ่นพี่จากชาติเดียวกันไปถึง 34 วินาที ทั้งที่ก่อนหน้านี้ คิปตัมเพิ่งประกาศเตรียมสร้างสถิติใหม่ด้วยการวิ่งทำระยะเวลาต่ำกว่า 2 ชั่วโมง ในการแข่งขันร็อตเตอร์ดัมมาราธอน (Marathon of Rotterdam) ประเทศเนเธอร์แลนด์ ที่จะเริ่มขึ้นในวันที่ 14 เมษายนนี้ 

แต่น่าเสียดาย… ที่โชคชะตาไม่อนุญาตให้คิปตัมสร้างความมหัศจรรย์ด้วยขาทั้งสองข้างอีกตลอดกาล

อย่างไรก็ดี ทุกครั้งที่คนดังหรือบุคคลสำคัญจากไป ความสำเร็จหรือช่วงเวลาสำคัญในชีวิตที่เหลือทิ้งไว้มักถูกพูดถึง เช่นเดียวกับเรื่องราวของคิปตัม ตั้งแต่มูลค่าในฐานะสตาร์ดวงใหม่กับมหาอำนาจสปอร์ตแวร์อย่างไนกี้ (Nike) จนถึงการสร้างคุณประโยชน์ต่อชาติบ้านเกิด

อดีตเด็กยากไร้ผู้เลือกเส้นทางชีวิตด้วยสองเท้า

ความยากไร้กับประเทศแถบทวีปแอฟริกาคือภาพจำอันแสนขมขื่นยากจะปฏิเสธ เช่นเดียวกับชีวิตของ เคลวิน คิปตัม ที่แม้จะสัมผัสกับความยากลำบาก แต่ยังนับว่าโชคดีกับเด็กรุ่นราวคราวเดียวกัน ที่แม้แต่จะหาข้าวกินสักมื้อยังเป็นเรื่องยาก คิปตันเกิดในครอบครัวปานกลางค่อนล่าง ไม่แย่แต่ก็ไม่สบาย

ด้วยความที่ปราศจากของเล่นหรือวิดีโอเกมทันสมัย สิ่งที่พอจะเยียวยาจิตใจเด็กหนุ่มชาวเคนยาได้ คือการปล่อยกายและใจไปกับความเร็ว ทุกก้าวที่เหยียบลงไปบนผืนดินคือ ‘อิสระ’ และ ‘ความฝัน’ กระทั่งความชอบดังกล่าวหลอมรวมเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต เมื่อคิปตัมในวัยเผชิญทางแยกชีวิตตัดสินใจปัดอนาคตเส้นทางช่างไฟฟ้าที่ผู้เป็นพ่อหยิบยื่นให้ และเลือกเส้นทางนักวิ่งมาราธอน

ในวัยเด็กมีแค่ถนนสายยาวกับสองเท้าก็เพียงพอ ถึงพื้นจะขรุขระเต็มไปด้วยเศษหิน ทว่าเมื่อเลือกความเป็น ‘มืออาชีพ’ และการฝึกให้ชินกับอุปกรณ์พื้นฐานอย่างรองเท้าวิ่งก็นับเป็นเรื่องสำคัญ ดังนั้นคิปตัมจึงเลือกตัดสินใจยืมรองเท้าจากเพื่อน ก่อนจะออกฝึกซ้อมบนถนนลูกรังใกล้บ้านซ้ำแล้วซ้ำเล่า แต่ติดปัญหาตรงที่ต่อให้ฝึกซ้อมมากแค่ไหน ‘เงิน’ ก็เป็นอุปสรรคทำให้เขาไม่สามารถเดินทางไปแข่งขันจริงได้บ่อยเท่าที่ต้องการ

“ผมไม่มีเงินแม้แต่จะไปแข่งตามสนามต่างๆ บ้านของผมอยู่ห่างไกลจากสนามที่มีลู่วิ่ง ดังนั้นตัวเลือกที่ดีที่สุดคือบนถนน และนั่นเป็นวิธีที่ผมใช้ฝึกฝนเพื่อเข้าสู่เส้นทางนักวิ่งมาราธอน” ครั้งหนึ่งคิปตัมเคยกล่าวกับสำนักข่าวบีบีซี

ขณะที่ เจอร์เวส ฮากิซิมานา โค้ชคู่บุญของคิปตัมเล่าว่า เขารู้จักกับนักวิ่งหนุ่มชาวเคนยาตั้งแต่สมัยที่ตนยังช่วยพ่อทำงานในฟาร์มปศุสัตว์ ก่อนจะรับหน้าที่เป็น ‘เรือจ้าง’ พาเด็กหนุ่มรายนี้สู่วงการวิ่งมาราธอนจริงจังในปี 2022 แม้ที่ผ่านมาคิปตัมจะประสบกับความล้มเหลว แต่สิ่งเดียวที่เขาไม่เคยละทิ้งเลยคือความพยายามกับความกล้า 

“เขา (คิปตัม) มีความกลัวในใจอยู่บ้าง แต่ไม่มากไปกว่าความชอบในกีฬาวิ่งมาราธอน ซึ่งคิปตัมแสดงให้เห็นแล้วผ่านการก้าวเป็นอันดับหนึ่งของโลก” ฮากิซิมานากล่าว หลังคิปตัมสามารถก้าวเป็นนักวิ่งมาราธอนดันดับหนึ่งของโลก

ผู้จุดกระแส Nike Alphafly 3

แม้คำกล่าวว่า ‘กระบี่อยู่ที่ใจ’ ตามหนังจอมยุทธ์จะฟังดูเท่ และเปรียบให้เห็นภาพว่าต่อให้อาวุธดีเพียงใด แต่ถ้าคนใช้ไม่เก่ง อาวุธไร้ความหมาย ถึงกระนั้น ประโยคดังกล่าวคงใช้ไม่ได้กับโลกที่วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการกีฬามีอิทธิพลระดับสูง

ดังเช่นที่คิปตันทลายกำแพงสถิติของคิปโชเก ส่วนหนึ่งไม่ใช่เทคนิคกวดฝีเท้าเต็มกำลัง เพราะส่วนหนึ่งต้องยกความดีให้กับ ‘Alphafly 3’ รองเท้าคู่ใจจากค่ายไนกี้ (Nike) ที่ใช้เทคโนโลยีใหม่ล่าสุดจากคาร์บอนและโฟมชนิดพิเศษหรือที่เรียกว่า ‘Zoom X’ ซึ่งช่วยเสริมการวิ่งของผู้สวมใส่ให้พุ่งไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว โดยที่ไม่เสียพลังงานมากเกินความจำเป็น

นอกจากภาพระหว่างคิปตันกับป้ายสถิติ 2 ชั่วโมง 35 วินาที ในชิคาโก มาราธอน (Chicago Marathon 2023) ภาพของเขากับรองเท้า Nike Alphafly 3 ยังกลายเป็นไวรัลบนข่าวกีฬาหน้าหนึ่งทั่วโลก พลันสร้างมูลค่าให้กับรองเท้าคู่นี้ สังเกตได้จากสถานการณ์บ้านเราที่เมื่อ Nike Alphafly 3 วางจำหน่ายบนเว็บไซต์สนนราคาราว 9,400 บาท เพียงไม่ถึงนาทีก็ถูกจำหน่ายหมดอย่างรวดเร็ว ก่อนจะสร้างความโกลาหลให้กับวงการนักวิ่ง เมื่อมีทั้งปัญหาปั่นราคาโดยนักรีเซลล์ หรือของปลอมทำเหมือนที่เสมือนหลุดมาจากโรงงานเดียวกัน

ยิ่งกว่านั้น ปรากฏการณ์คิปตัมกับ Nike Alphafly 3 ขจรไกลไปทั่วโลก ถึงขั้นที่เปิดวางขายทั่วโลกเมื่อวันที่ 4 มกราคม 2023 ก่อนหมดภายใน 2 นาที ทั้งกระตุ้นกราฟรายได้แก่ไนกี้ชนิดติดจรวดมาจนถึงตอนนี้ และพาค่ายสวูชคืนบังลังก์ Super Shoes อย่างสวยงาม

แม้จะไม่ใช่รองเท้าซิกเนเจอร์ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า คิปตัมกับ Nike Alphafly 3 สร้างแรงกระเพื่อมแก่วงการนักวิ่ง

ไม่ใช่ ‘คิปโชเก 2.0’ แต่เป็นผู้เบิกเส้นทางแก่นักวิ่งเคนยารุ่นใหม่

ย้อนกลับไป 5 ปีก่อน แฟนกีฬาอาจค่อนขอดว่า คิปตัมคือคิปโชเกคนใหม่ หรือดาวรุ่งผู้อยู่ใต้ร่มเงาของคิปโชเก ทว่าเส้นทางที่ผ่านมาพิสูจน์แล้วว่า คิปตัมก็คือคิปตัม เขามีเส้นทางของตน และไม่ใช่เส้นทางที่ต้องวิ่งตามเงาของใคร

จากเด็กน้อยในประเทศที่น้ำดื่มสะอาดมีค่าไม่ต่างจากทองคำบริสุทธิ์ ในวัย 24 ปี เขาพิสูจน์แล้วว่าอายุไม่ใช่อุปสรรค และประสบการณ์คือสิ่งที่เก็บสั่งสมได้ระหว่างทาง โดยมีความสำเร็จเป็น ‘โบนัส’ ระหว่างทาง

เยาวชนในเคนยาหลายรายที่ต้องบอบช้ำและเจ็บปวดจากความยากจน ถูกจุดประกายความฝัน โดยมีสองเท้าเป็น ‘อาวุธ’ ไล่ล่าความสำเร็จ ที่สำคัญคือการมองข้ามสภาพแวดล้อมทุรกันดาร ที่หลายคนมองว่าเป็นอุปสรรค และมองมันใหม่ว่านี่คือลู่วิ่งที่พระเจ้าประทานพรให้ ด้วยค่าเฉลี่ยความสูงเหนือระดับน้ำทะเล 2,000 เมตร จึงกลายเป็นสนามซ้อมชั้นเลิศให้เด็กๆ ชาวเคนยาปรับตัวร่างกาย สูดลมหายใจให้ปอดขยาย จนพร้อมท้าชนต่อทุกสนามแข่ง

เช่นเดียวกับทัศนคติของคิปตัม ที่หมั่นศึกษาจนเป็นนักวิ่งชาวเคนยาไม่กี่รายที่สามารถพูดภาษาอังกฤษคล่องแคล่ว ขณะเดียวกันยังนำรายได้ส่วนหนึ่งมาสร้างอะพาร์ตเมนต์และที่อยู่อาศัยเพื่อช่วยเหลือเพื่อนชาวเคนยาที่ยังประสบความยากลำบาก โดยที่ตัวเขายังติดดินและเป็นคิปตัมคนเดิมไม่เปลี่ยนแปลง สะท้อนผ่านของใช้ในชีวิตส่วนตัว ทั้งชุดแต่งกายเรียบง่าย และรถยนต์ Toyota Premio พาหนะคู่ใจที่ขับไปไหนต่อไหน ไม่ใช่สปอร์ตคาร์คันละหลายล้าน

“ชีวิตของผมเปลี่ยนสิ้นเชิง แน่นอนว่าทุกคนในเคนยารู้จักผม เหมือนตอนที่ผมไปร็อตเทอร์ดัมเพื่อร่วมงานแถลงข่าว ผู้คนบนท้องถนนต่างขอให้ผมร่วมถ่ายเซลฟี่ ผมสนุกกับการทำสิ่งนี้ คุณต้องมอบความประทับใจและแรงบันดาลใจให้กับแฟนๆ เพราะความสำเร็จที่ผมทำได้สามารถซื้อที่ดินและอะพาร์ตเมนต์ แต่ส่วนตัวผมก็ยังเลือกขับรถ Toyota Premio อยู่ดี” คิปตัมกล่าวติดตลกระหว่างให้สัมภาษณ์ก่อนที่การแข่งขันร็อตเทอร์ดัมมาราธอนจะเริ่มขึ้น ผิวเผินฟังดูเป็นบทสัมภาษณ์ธรรมดา แต่ลึกๆ แล้วสะท้อนทัศนคติของเขาเป็นอย่างดี

แม้วันนี้คิปตัมจะลาโลกนี้ไปแล้ว แต่สถิติ 2 ชั่วโมง 35 วินาที ในวงการมาราธอนจะยังคงอยู่ แม้วันข้างหน้าอาจมีนักวิ่งหน้าใหม่ทำลายสถิติของเขา แต่ชื่อของคิปตัมจะยังคงถูกพูดถึงไปอีกตราบนานเท่านาน ในฐานะคนกล้าผู้ชนะใจตัวเอง 

“ผมมีความสุข แม้ตอนนี้ผมจะยังไม่ใช่ผู้คว้าสถิติโลก แต่ผมรู้ว่าสักวันจะต้องเป็นผู้ครอบครองมัน” คิปตัมกล่าวก่อนที่ภายหลังเขาจะกลายเป็นตำนานแห่งวงการมาราธอน

ที่มา:

https://therunningchannel.com/why-did-the-london-marathon-winner-wear-old-shoes/

https://www.bbc.com/sport/africa/67088191

https://www.bbc.com/sport/africa/65380779

https://muscleandhealth.com/news/world-record-breaker-kelvin-kiptum/

https://olympics.com/en/news/kelvin-kiptum-race-world-record-kipchoge-exclusive-chicago-marathon

https://olympics.com/en/news/marathon-world-record-holder-kelvin-kiptum-dead-24-road-accident

https://edition.cnn.com/2019/11/06/africa/kenya-runners-win-marathons-trnd/index.html