เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ประกาศให้ทวีปแอฟริกาเป็นเขตปลอดเชื้อโปลิโอแล้ว หลังรณรงค์ให้เด็กเข้ารับการฉีดวัคซีนโปลิโอมายาวนานกว่าสามทศวรรษ และไม่พบผู้ติดเชื้อรายใหม่ในพื้นที่เป็นเวลากว่า 4 ปีแล้ว

WHO ออกแถลงการประกาศความสำเร็จในการเอาชนะการแพร่ระบาดของเชื้อโปลิโอทางธรรมชาติ (wild polio) ที่เคยส่งผลให้เด็กมากกว่า 75,000 ต่อปีต้องเผชิญกับอาการอัมพาตตลอดชีวิต ส่งผลให้รัฐบาลและหน่วยงานสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องเริ่มรณรงค์ให้มีการฉีดวัคซีนให้แก่เด็กอย่างจริงจัง เช่น โครงการ “Kick Polio Out of Africa” ของแนลสัน แมนดาลา อดีตประธานาธิบดีแอฟริกาใต้ ซึ่งเป็นโครงการที่รัฐบาลจะส่งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขไปตามบ้านเรือนเพื่อมอบวัคซีนให้แก่ประชาชนโดยตรง ภายใต้การสนับสนุนของกลุ่มโรตารี หัวหอกในการรณรงค์ฉีดวัคซีนโปลิโอในแอฟริกามาตั้งแต่ช่วงทศวรรษที่ 80

โดยนับตั้งแต่ปี 1996 เป็นต้นมา มีวัคซีนมากกว่าหนึ่งพันล้านโดสถูกแจกจ่ายให้แก่เด็กในแอฟริกาและสามารถป้องกันการเป็นอัมพาตตลอดชีวิตในเด็กมากกว่า 1.8 ล้านคน ขณะที่ไนจีเรียถูกบันทึกไว้ว่าเป็นประเทศสุดท้ายที่มีรายงานพบผู้ติดเชื้อในปี 2016 โดยผู้ติดเชื้อสี่รายสุดท้ายมาจากรัฐบอร์โน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีรายงานการขาดแคลนทางสาธารณสุขอยู่บ่อยครั้ง เนื่องจากเป็นฐานที่มั่นของกลุ่มหัวรุนแรง โบโก ฮาราม ที่เคยมีรายงานใช้อาวุธสังหารเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่มาก่อน.

ปัจจุบัน รายงานระบุว่า ประชากรมากกว่า 95% ของทวีปแอฟริกาได้รับการฉีดวัคซีนเป็นที่เรียบร้อย นับเป็นจุดสิ้นสุดของความพยายามของรัฐบาลและหน่วยงานสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องมาโดยตลอด อย่างไรก็ตาม การประกาศปลอดเชื้อโปลิโอในครั้งนี้ ไม่ได้หมายความว่าจะไม่พบผู้ติดเชื้อโปลิโออีกแล้วในทวีปแอฟริกา เนื่องจากยังคงพบรายงานผู้ติดเชื้อโปลิโออยู่บ้างประปราย เพียงแต่เป็นเชื้อที่เกิดจากการกลายพันธุ์ของวัคซีนแทน (vaccine-derived polio virus) ซึ่งพบในอัตราที่น้อยมาก

นอกจากนี้ โครงการที่เคยเกี่ยวข้องกับการผลักดันการฉีดวัคซีนโปลิโอของรัฐบาลและหน่วยงานสาธารณสุข ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการป้องกันและยับยั้งการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ในแอฟริกาในขณะนี้แทน ด้วยการให้กำลังสนับสนุนทั้งบุคลากรและทรัพยากรต่างๆ เพื่อประสานงานระหว่างรัฐบาล ให้ความรู้แก่ประชาชน เฝ้าระวังและดำเนินการติดตามผู้ติดเชื้อโควิด-19 อย่างมีประสิทธิภาพ

การประกาศให้ทวีปแอฟริกาเป็นเขตปลอดเชื้อโปลิโอยังส่งผลให้อัฟกานิสถานและปากีสถานกลายเป็นสองประเทศสุดท้ายของโลกที่ยังคงมีการแพร่ระบาดของเชื้อโปลิโอ เชื้อโปลิโอเป็นเชื้อไวรัสที่แพร่กระจายด้วยการติดต่อจากคนสู่คน ผ่านแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรค โดยเชื้อไวรัสจะมุ่งทำลายระบบประสาท ส่งผลให้ผู้ป่วยเกิดอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง และอาจนำไปสู่อาการอัมพาตได้ในที่สุด 

ที่มา:.

https://www.theguardian.com/global-development/2020/aug/26/africa-triumph-over-wild-polio-shows-the-power-of-regional-unity

https://www.bbc.com/news/world-africa-53887947

https://www.nytimes.com/2020/08/24/world/africa/polio-africa-eradicated.html

https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-08-25/africa-declared-polio-free-after-long-battle-amid-covid-pandemic

ภาพ: REUTERS/Afolabi Sotunde

Tags: